TEXT : กองบรรณาธิการ
Main Idea
- จากวิกฤตสภาพอากาศแปรปรวน ทำให้บราซิล และเวียดนาม แหล่งผลิตกาแฟพันธุ์โรบัสต้าและพันธุ์โรบัสต้ารายใหญ่สุดของโลก มีผลผลิตน้อยลง
- ทำให้เกิดปัญหา Supply Shock ราคากาแฟอาราบิก้าเฉลี่ยเพิ่มขึ้นร้อยละ 3 (YoY) และราคากาแฟโรบัสต้าเฉลี่ยเพิ่มขึ้นร้อยละ 27.3 (YoY) นับเป็นราคาเฉลี่ยที่พุ่งสูงสุดในรอบ 11 ปี
- ผลผลิตกาแฟในไทยไม่เพียงพอกับความต้องการ คนไทยเฉลี่ยดื่มกาแฟสูงขึ้น 300 แก้วต่อคนต่อปี
คอกาแฟอาจไม่ปลื้มสิ่งนี้ มีการคาดการณ์ว่าราคากาแฟโลกขยับตัวสูงขึ้นต่อเนื่องราว 3 ปี
ลางบอกเหตุว่าคอกาแฟต้องดื่มกาแฟแพงขึ้นเริ่มตั้งแต่ช่วงปลายปี 2564 เป็นต้นมา ราคากาแฟในตลาดโลกได้ปรับตัวสูงขึ้น จากสภาพอากาศที่แปรปรวน กดดันแหล่งผลิตกาแฟหลักของโลกอย่างบราซิลและเวียดนามได้รับความเสียหาย คาดว่า ราคากาแฟโลกอาจยืนสูงต่อเนื่องจนกว่าผลผลิตรอบใหม่ของบราซิลจะออกสู่ตลาดในราวปี 2568
ราคากาแฟตลาดโลกพุ่งขึ้นสูงสุดในรอบ 11 ปี
สภาพอากาศแปรปรวน กลายเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ราคากาแฟโลกพุ่งสูงขึ้น โดยเฉพาะบราซิล ผู้ผลิตกาแฟพันธุ์อาราบิก้ารายใหญ่สุดของโลกได้ประสบภาวะภัยแล้งอย่างรุนแรงและภาวะน้ำค้างแข็งปกคลุมอย่างหนักแบบที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ซึ่งคาดว่า ผลผลิตกาแฟของบราซิลในปีนี้อาจลดลงราวร้อยละ 11 (YoY) และอาจมีสต๊อกลดลงต่ำสุดในรอบ 23 ปี
ด้านเวียดนาม ผู้ผลิตกาแฟพันธุ์โรบัสต้ารายใหญ่สุดของโลกก็เผชิญภาวะน้ำท่วมจากพายุโซนร้อนอย่างรุนแรง กดดันผลผลิตและปริมาณสต๊อกกาแฟที่ลดลงกว่าครึ่งหนึ่งด้วย
จากการที่ทั้งบราซิลและเวียดนามต่างเป็นผู้ส่งออกกาแฟรายใหญ่ ครองสัดส่วนครึ่งหนึ่งของปริมาณการส่งออกกาแฟทั้งโลก ทำให้ปัญหา Supply Shock ที่เกิดขึ้นในผู้เล่นหลักมีอิทธิพลดันราคากาแฟในตลาดโลกให้พุ่งขึ้น สะท้อนได้จาก ในช่วง 9 เดือนแรกของปี 2565 ราคากาแฟอาราบิก้าเฉลี่ยเพิ่มขึ้นร้อยละ 42.3 (YoY) และราคากาแฟโรบัสต้าเฉลี่ยเพิ่มขึ้นร้อยละ 27.3 (YoY) นับเป็นราคาเฉลี่ยที่พุ่งสูงสุดในรอบ 11 ปี
นอกจากนี้ ประเทศผู้ผลิตกาแฟอื่นๆ ก็เผชิญความเสี่ยงของสภาพภูมิอากาศแปรปรวนที่จะกดดันต่อผลผลิตกาแฟในปีนี้เช่นกัน เช่น ฮอนดูรัส กัวเตมาลา และนิการากัว ทำให้สต๊อกกาแฟลดลง ส่วนคอสตาริกา ได้มีสัญญาณความเสี่ยงต่อผลผลิตกาแฟที่จะลดลง และยูกันดา เผชิญความแห้งแล้ง ทำให้ผลผลิตกาแฟโรบัสต้าลดลงอย่างมาก
คนไทยดื่มกาแฟเพิ่มขึ้น 300 แก้วต่อคนต่อปี
ขณะเดียวกัน ไทยยังต้องอาศัยนำเข้าเมล็ดกาแฟเป็นหลัก เพราะผลิตไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้ในประเทศ คือ ผลิตได้เพียงร้อยละ 25 ของความต้องการในปรเทศ คนไทยดื่มกาแฟเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 15% ต่อปี หรือดื่ม 300 แก้วต่อคนต่อปีหรือ 1.18 กิโลกรัมต่อคนต่อปี แต่ยังถือว่าต่ำกว่าผู้บริโภคในประเทศที่พัฒนาแล้ว เช่น ญี่ปุ่นดื่ม 400 แก้วต่อคนต่อปีหรือ 3 กิโลกรัมต่อคนต่อปี และยุโรปดื่ม 500 แก้วต่อคนต่อปีหรือ 4-5 กิโลกรัมต่อคนต่อปี
โดยในช่วง 9 เดือนแรกของปี 2565 ไทยมีปริมาณการนำเข้ากาแฟเพิ่มขึ้นร้อยละ 10.3 (YoY) และต้องเผชิญราคากาแฟนำเข้าที่สูงขึ้นราวร้อยละ 30.6 (YoY) สำหรับทั้งปี 2565 นี้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประเมินว่า มูลค่าการนำเข้ากาแฟของไทยจะอยู่ที่ 163 ล้านดอลลาร์ฯ ขยายตัวประมาณร้อยละ 27 จากปีก่อน
ผู้ประกอบการแปรรูปและร้านกาแฟต้องเผชิญต้นทุนสูงขึ้น
ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดว่า ผลผลิตกาแฟโลกอาจอยู่ในระดับต่ำต่อเนื่องราว 3 ปีจากนี้ จนกว่าผลผลิตกาแฟรอบใหม่ ของบราซิลจะออกสู่ตลาดในราวปี 2568 เพื่อชดเชยผลผลิตที่เสียหายเดิม ประกอบกับความแปรปรวนของสภาพภูมิอากาศที่มีแนวโน้มรุนแรงขึ้น จะยังเป็นปัจจัยสำคัญที่กดดันผลผลิตกาแฟ และดันราคากาแฟโลกให้ทรงตัวในระดับสูง ซึ่งจะส่งผลต่อไทยที่เป็นผู้นำเข้ากาแฟ ยิ่งในช่วงที่เงินบาทอ่อนค่าเมื่อเทียบกับดอลลาร์ฯ โดยเฉพาะผู้ประกอบการแปรรูปและร้านกาแฟอาจต้องเผชิญต้นทุนเมล็ดที่สูงขึ้น แต่น่าจะยังไม่ขาดแคลนเมล็ดกาแฟเพื่อใช้เป็นวัตถุดิบในระยะสั้น เพราะบางส่วนอาจถูกชดเชยด้วยผลผลิตภายในประเทศที่กำลังเริ่มทยอยออกสู่ตลาด อย่างไรก็ตาม เมื่อรวมกับต้นทุนการผลิตอื่นๆ ของผู้ประกอบการ ทำให้ผู้บริโภคปลายทางอาจต้องจ่ายกาแฟต่อแก้วในราคาที่ปรับสูงขึ้นอีกในระยะข้างหน้า
เกษตรกรปลูกกาแฟอาจได้รับผลดี
ไตรมาสที่ 4 ของปี 2565 คาดว่า ราคากาแฟโรบัสต้าและอาราบิก้าที่เกษตรกรขายได้น่าจะอยู่ที่ราว 82 และ 151 บาทต่อกิโลกรัม ตามลำดับ จากความต้องการที่มีรองรับในจังหวะที่ผลผลิตโลกยังคงตึงตัว
ไตรมาสที่ 1 ของปี 2566 คาดว่า ราคาน่าจะยืนสูงต่อเนื่องได้ โดยราคากาแฟโรบัสต้าและอาราบิก้าที่เกษตรกรขายได้น่าจะอยู่ที่ราว 80-82 และ 149-151 บาทต่อกิโลกรัม ตามลำดับ อย่างไรก็ดี คงเป็นราคาที่ย่อลงเล็กน้อยจากช่วงก่อนหน้า เนื่องจากปัจจัยฉุดด้านฤดูกาลของไทยที่จะมีผลผลิตกาแฟออกสู่ตลาดจำนวนมากคิดเป็นร้อยละ 80 ของปริมาณผลผลิตกาแฟทั้งฤดูกาล
อย่างไรก็ตามปัจจุบันไทยมีศักยภาพในการผลิตเมล็ดกาแฟที่มาจากแหล่งเพาะปลูกเดียว (Single Origin) โดยเฉพาะในภาคเหนือที่เป็นสายพันธุ์อาราบิก้าที่มีชื่อเสียง เช่น กาแฟอมก๋อย จ.เชียงใหม่ กาแฟเวียงสา จ.น่าน โดยราคาอาราบิก้าเกรดคุณภาพมีราคาประมูลสูงสุดที่ 6,400 บาทต่อกิโลกรัม ขณะที่เกษตรกรในภาคใต้ ควรเน้นไปที่การปลูกกาแฟโรบัสต้าเกรดคุณภาพมากขึ้น เพื่อชดเชยผลผลิตโรบัสต้าเดิมที่ลดลงในช่วงก่อนหน้า ทั้งนี้ กาแฟโรบัสต้าเกรดคุณภาพอย่างไฟน์โรบัสต้ามีราคาประมูลสูงสุดสุดถึง 20,000 บาทต่อกิโลกรัม
ดังนั้นสำหรับโอกาสการส่งออกกาแฟไทย นับว่ามีความท้าทายต่อการแข่งขันในเชิงปริมาณ เนื่องจากไทยมีผลผลิตเพียงร้อยละ 0.2 ของผลผลิตกาแฟทั้งโลก ผนวกกับราคาส่งออกเมล็ดกาแฟไทยที่สูงกว่าเวียดนาม ด้วยต้นทุนการผลิตของไทยที่สูงกว่าและผลผลิตต่อไร่ที่ต่ำกว่า ทำให้ไทยยากที่จะแข่งขันในการส่งออกเมล็ดกาแฟไปยังตลาดโลก
ขณะที่การส่งออกผลิตภัณฑ์กาแฟ นับว่ากาแฟไทยยังเป็นที่ต้องการและยอมรับในตลาดโลก สะท้อนจากในช่วง 9 เดือนแรกของปี 2565 ไทยมีปริมาณส่งออกกาแฟสำเร็จรูป (3 in 1) ขยายตัวร้อยละ 8.1 (YoY) ตามความต้องการที่มีรองรับ เนื่องจากผู้บริโภคมองหาทางเลือกเพื่อลดผลกระทบจากภาวะเงินเฟ้อในระดับสูง (โรบัสต้าเป็นวัตถุดิบหลักที่ใช้ทำกาแฟสำเร็จรูปจะมีราคาถูกกว่าอาราบิก้าที่เป็นวัตถุดิบหลักของกาแฟสด) ซึ่งจะเป็นโอกาสในการส่งออกกาแฟสำเร็จรูปของไทยในระยะต่อไปด้วย
ที่มา: ศูนย์วิจัยกสิกรไทย
www.smethailandclub.com
ศูนย์รวมข้อมูลธุรกิจเอสเอ็มอี
